Kurban Bayramı
Kurban Bayramı (Arapça: عيد الأضحى; 'Īd
al-'Adhā, Farsça: عید قربان; Eid-e Gorbān), Müslümanlar tarafından Hicri Takvime göre Zilhicce ayının
onuncu gününden itibaren dört gün boyunca kutlanan bir dini bayram. Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve on ikinci günlerine 'Eyyâm-ı
nahr' (Kesme günleri) ve bir önceki gün olan Zilhicce
ayının dokuzuncu gününe Arife denir.
Kurban Bayramı, aynı zamanda İslam âleminin her yıl Mekke'de hac farizasını
ifa ettikleri vakittir.
Kurban Bayramı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan
birçok ülkede dinî bayram olmasının yanı sıra resmî tatil ilan edilir. Ramazan Bayramı ile beraber İslam dinindeki
en önemli iki bayramdan biridir.
Hicri takvim bir ay takvimi olduğu için
yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12
gün kısadır. Bu nedenle Kurban Bayramı her sene 11-12 gün daha erken kutlanır.
Yaklaşık 33 senede bir bayramı aynı tarihlere tekabül eder.
Kurban'ın ıstılahı anlamı
Istılahta, yani bir İslam dini terimi olarak
Kurban, Allah’a yaklaşmak ve Allah rızasına ermek niyetiyle kesilen, kurban
edilen, hayvan demektir.Kur'an'da geçen
İbrahim peygamber ve oğlu İsmail ile ilgili kıssadan yola çıkarak, kurban kavramı,
çok daha genel bir adanmışlığı, Allah için bireyin her şeyini feda edebilecek
olmasını, Allah'a teslimiyeti ve ona karşı şükür içinde olmayı ifade
etmektedir. Kur'an 'da Hac Suresinde geçen şu ayet, kurbanın İslam inancındaki
yerini özetler:
"Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz.
Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel
ve ibadettir." (Hacc 22/36;37)
Diğer dillerde Kurban
Bayramı
Kurban Bayramı farklı dillerde ve farklı kültürlerde,
kültürel etkilerle de, farklı isimlerle anılmaktadır. Arapça İyd-el
Adha şeklinde okunan tüm dünyada yaygın olan bir isimdir.
Türkçede Kurban Bayramı olarak
anılırken, Hindistan ve Pakistan'da bayrama genelikle Bakra
Eid denir ki bunun anlamı "Keçi Bayramı"dır; bu ülkelerde
sıklıkla kurban edilen hayvan keçidir. Bakra Eid Güney Afrika'da
da kullanılan bir isimdir. Bangladeş'te
kullanılan yaygın isimlerse Id-ul-Azha ve Korbani Id'dir.
Türkçe ismine benzer bir şekilde Bosna-Hersek, Bulgaristan da Koç
bayram, Arnavutluk'ta Kurban
Bajram şeklinde anılır. Nijerya'da Babbar
Sallah, Somali'de ve Kenya ile Etiyopya'nın Somalice konuşan bölgelerinde ise Ciidwayneey .
Tarihçe
Tanah'a göre İbrahim'in Eşi Sara'dan bir
çocuğu olmuyordu ve İbrahim Sara'dan bir çocuğu olması durumunda bunu Tanrı'ya
Kurban olarak adadı. Tanrı, "İshak'ı, sevdiğin biricik oğlunu al, Moriya
bölgesine git" dedi, "Orada sana göstereceğim bir dağda oğlunu yakmalık
sunu olarak sun.", 8-9-10-11-12-13: İbrahim, "Oğlum, yakmalık sunu
için kuzuyu Tanrı kendisi sağlayacak" dedi. İkisi birlikte yürümeye devam
ettiler. Tanrı'nın kendisine belirttiği yere varınca İbrahim bir sunak yaptı,
üzerine odun dizdi. Oğlu İshak'ı bağlayıp sunaktaki odunların üzerine yatırdı.
Onu boğazlamak için uzanıp bıçağı aldı.Ama RAB'bin meleği göklerden,
"İbrahim, İbrahim!" diye seslendi. İbrahim, "İşte
buradayım!" diye karşılık verdi. Melek, "Çocuğa dokunma" dedi,
"Ona hiçbir şey yapma. Şimdi Tanrı'dan korktuğunu anladım, biricik oğlunu
benden esirgemedin." İbrahim çevresine bakınca, boynuzları sık çalılara
takılmış bir koç gördü. Gidip koçu getirdi. Oğlunun yerine onu yakmalık sunu
olarak sundu."(Yaratılış:
22:2-8-9-10-11-12-13)
Kur'an metinlerinde bahsi geçen çocuğun
"yumuşak huylu bir erkek çocuk" olmasından bahsedilip ismini
belirtilmemiştir (Sâffât Sûresi: 101). Fakat
genelde İsmail olarak tefsir edilir ve müslümanlar çocuğun İsmail olduğuna inanırlar.
Diğer İslami kaynaklara göre, İbrahim Peygamberin eşinin
kısır olması nedeni ile bir çocuğu olmayınca (bazı rivayetlere göre 125 yıl)
Allah'a yalvarır, dua eder. Kendisinin ve eşinin yaşlı olduğu bir zamanda
mucizevi bir şekilde oğlu olur. Çocuk biraz büyüdüğünde, İbrahim peygamber
rüyasında onu kurban etmesi gerektiğini görür. Oğluna "Yavrum, ben rüyamda
seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?” dedi. O da, “Babacığım,
emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın”
der Peygamberlerin rüyaları normal insanların rüyalarından farklı
olduğundan bu bir emir olarak kabul edilmiş ve İbrahim peygamber oğlunu kurban
etmeye götürmüştür.Ancak Allah'ın emriyle bıçak çocuğu kesmez. Bu esnada
Cebrail kucağında bir koç ile gelir. Bu imtihan başarı ile
geçildikten sonra tüm İbrahimi dinlerde Zilhicce ayının 10. günü aynı şekilde
kurban kesilerek kutlanan bayram olmuştur. İslam peygamberi, Hac gibi
terkedilen İbrahim geleneği, tekrar hayata geçirmiştir.
Bayram namazı
Bayram sabahı, Bayram Namazı kılınır
ve Bayram hutbesi okunur. Arefe günü sabah namazından
itibaren bayramın son ikindi namazı dahil her farz namazdan sonra aşağıdaki
teşrik tekbirleri okunur:
Allahü Ekber Allâhü Ekber Lâ ilâhe
İllâllahü Vallâhü Ekber, Allâhü Ekber ve Lillâhi`l-Hamd
Çeşitli bölgelerde
Kurban Bayramı kutlamaları
Kurban Bayramı'nda
misafirlere sunulmak için hazırlanmış bir tabak:yaprak
sarması, kavurma ve börek. Bu yiyecekler Kurban Bayramı
sırasında Türkiye'de sıklıkla sunulan ve hazırlanan yiyeceklerdir; özellikle
kavurma, kurban etiyle yapılan ve Türk kültüründe Kurban Bayramı ile
özdeşleşmiş bir yiyecektir.
Türkiye r
Güneş'in doğuşundan 45 dakika sonra bayram namazı
kılınır ve kurban genelde ilk gün kesilir. Kesilen bu etin üçte biri akrabaya,
üçte biri fakirlere dağıtılır. Kalan üçte bir ise kurbanı kesenindir. Kesilen
kurbanın etinden yapılan yemekler bayram boyunca misafirlere ikram edilir.
Tanıdık ve akrabalar ziyaret edilir, çocuklara harçlık ve hediyeler verilir.
Çocuklar büyüklerinin elinden öper ve bayramda tüm küslükler son bulur.
Diğer dinlerde kurban
kavramı
İslam'daki gibi belirli bir bayram zamanı ile
ilişkilendirilen büyük bir kurban eylemi bugün varlığını sürdüren İbrahimi
Dinlerde nadir görülse de diğer İbrahimi dinlerde de kurban kavramı
mevcuttur. Arapça kurban sözcüğü ile ilişkili olan
İbranice korban sözcüğü de sözlükte "yakınlaşmak"
anlamına sahiptir ve dinî bağlamda, şeklî uygulama açısından İslam'dakine
benzer bir tür kurban etmeyi öngörür. Bugün Musevilerin büyük bir kısmı hayvan
kurban etmeyi kesmişlerdir bunun en büyük sebebi Tapınak'ın var olmayışıdır;
bununla birlikte hayvan kurban etmenin özellikle Tapınak mevcutken
düzenli bir şekilde yapılan bir ibadet olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte
bu hayvan kurbanı büyük oranda günahlardan arınmak için yapılırdı ve
İslam'daki Kurban Bayramına benzer bir uygulama bağlamında ele
alınmazdı.
Kurban Bayramı tarihleri
İslam dininde kullanılan ve bayram günlerini
tespit etmekte temel alınan takvim ay takvimi olduğu
için Gregoryen takvimi yıllarında farklı günlere denk gelir. Aynı
sebeple aynı Gregoryen yıl içerisinde iki Kurban Bayramı da
yaşanabilir. 2012 yılında Kurban Bayramı tatili Türkiye'de 24-28 Ekim
tarihleri arasında 4,5 gündür. 24 Ekim arife (yarım gün); 25-28 Ekim tarihleri
bayramın 1, 2, 3 ve 4. günleridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder